Η υποθρεψία και η απώλεια μυϊκής μάζας είναι συχνά συμπτώματα σε ογκολογικούς ασθενείς και οφείλονται σε συνδυασμό μειωμένης λήψης τροφής και μεταβολικών διαταραχών, οι οποίες είναι απόρροια είτε του ίδιου του όγκου, είτε των θεραπειών που εφαρμόζονται(*). Η κακή κατάσταση θρέψης μπορεί να επηρεάσει, να αναστείλει ή και να αποκλείσει τις θεραπείες.
Η αξιολόγηση της κατάστασης της θρέψης σε αρχικά στάδια θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους ογκολογικούς ασθενείς και σε ασθενείς με μη φυσιολογικό αποτέλεσμα θα πρέπει να γίνεται περαιτέρω διερεύνηση και διατροφική παρέμβαση. Όταν οι ενεργειακές και πρωτεϊνικές ανάγκες είναι αδύνατο να καλυφθούν μόνο από την τροφή, τότε συστήνεται η συμπληρωματική χορήγηση υπερθερμιδικών και υπερπρωτεϊνικών προϊόντων ειδικής διατροφής.
*Arends J, et al.; ESPEN (European Society for Parenteral and Enteral Nutrition). ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients. Clin Nutr 2016; 1-38.
Ο όρος ΙΦΝΕ χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη νόσο Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, οι οποίες χαρακτηρίζονται από χρόνια φλεγμονή κάποιου τμήματος του γαστρεντερικού σωλήνα (1). Η κακή κατάσταση της θρέψης είναι συχνό φαινόμενο σε ασθενείς με ΙΦΝΕ (2).
Συμπληρωματική χορήγηση σκευασμάτων διατροφής από το στόμα συστήνεται όταν οι ενεργειακές και πρωτεϊνικές ανάγκες δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο από την τροφή.
Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τριγλυκεριδίων μέσης αλύσου (MCTs) έχουν θετική επίδραση σε φλεγμονές του εντέρου (3). Για το λόγο αυτό, προτείνεται το Medestin ΝΜ, το οποίο έχει κατάλληλη σύνθεση για δυσαπορρόφηση από το έντερο και μέρος των λιπαρών προέρχονται από MCTs.
Βιβλιογραφία:
National Health Service of UK – www.nhs.uk/conditions/inflammatory-bowel-disease/Pages/Introduction.aspx
Lochs H., et al; ESPEN (European Society for Parenteral and Enteral Nutrition). ESPEN guidelines on Enteral Nutrition: Gastroenterology; Clin Nutr. 2006 Apr;25(2):260-74.
Cabre E. and Domenech E.; Impact of environmental and dietary factors on the course of inflammatory bowel disease; World J Gastroenterol 2012 August 7; 18(29): 3814-3822
Σε ασθενείς με υποθρεψία είναι απαραίτητη η διατροφική παρέμβαση για την βελτίωση της κατάστασής τους (1). Όταν οι ανάγκες είναι αδύνατο να καλυφθούν μόνο μέσω της καθημερινής τροφής και η συμπληρωματική διατροφή δεν επαρκεί, τότε μπορεί να εφαρμοστεί η σίτιση μέσω καθετήρα.
Η σίτιση μέσω καθετήρα μπορεί να γίνει είτε μέσω της τοποθέτησης ρινικού καθετήρα, είτε απευθείας στο στόμαχο ή το λεπτό έντερο μέσω στομίας (2). Κάποιες από τις περιπτώσεις στις οποίες συστήνεται η σίτιση με καθετήρα είναι νευρολογικά νοσήματα, ψυχιατρικές καταστάσεις (όπως νευρογενή ανορεξία), σοβαρή δυσφαγία, εγκεφαλικό, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, καρκίνος κεφαλής και τραχήλου, δυσλειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και απόφραξη της άνω γαστρεντερικής οδού.
Η σίτιση μπορεί να είναι είτε bolus, είτε διακεκομένη, είτε συνεχής. Για την bolus σίτιση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύριγγα ή σύστημα βαρύτητας. Η διακεκομένη και η συνεχής σίτιση μπορεί να γίνει είτε με σύστημα βαρύτητας, είτε με σύστημα αντλίας.
Βιβλιογραφία:
1. National Institute for Health and Care Excellence (www.nice.org.uk/guidance/cg32/chapter/Introduction)
2. Mersey Care NHS Foundation Trust (www.merseycare.nhs.uk/media/2252/enteral-feeding-version-5-uploaded-28-may-2015-review-aug-2015.pdf)
Δεν υπάρχουν ειδικές δίαιτες που να βοηθούν την μυασθένεια. Είναι σημαντική η αποφυγή της παχυσαρκίας, κατάσταση που μπορεί να επιβαρύνει τους μυς, να προκαλέσει ακόμα και διαβήτη και να περιορίσει τις επιλογές στη θεραπεία.
Ένα ειδικό συμπλήρωμα διατροφής υπερπρωτεινικό σε μορφή πουρέ ή κρέμας μπορεί να δώσει καθημερινά αρκετή πρωτεΐνη και υδατάνθρακες που χρειάζεται ο ασθενής επίσης αποφεύγουμε την δυσκολία κατά τη μάσηση και την κατάποση. Επίσης, υπάρχουν ειδικά σκευάσματα για την πήξη όλων των υγρών για ευκολότερη κατάποση.
Οι ασθενείς που λαμβάνουν στεροειδή πρέπει να σιγουρευτούν ότι καταναλώνουν αρκετό κάλιο και επίσης βιταμίνη D που προλαμβάνει τη μείωση της οστικής μάζας. Επιπλέον βιταμίνη Β12, μαγνήσιο και φυλλικό οξύ από τη συνήθη απαιτούμενη ημερήσια ποσότητα δεν είναι απαραίτητα. Οι ασθενείς με μυασθένεια πρέπει να προσέχουν κάποια μεταλλικά νερά που περιέχουν κινίνο (αναγράφεται στην ετικέτα), που μπορεί να κάνει τους μυς με μυασθένεια ακόμα πιο αδύναμους.
Η καφεΐνη επηρεάζει τους ασθενείς με μυασθένεια όπως και τους υγιείς ανθρώπους: τους κάνει να νιώθουν πιο ζωηροί, να τρέμουν ή να έχουν άγχος και μπορεί να προκαλέσει ταχυπαλμία. Συστήνεται να περιορίζεται η κατανάλωση αλκοόλ, καθώς μπορεί να προκαλέσει μυϊκή αδυναμία και αλατιού, για να ελαχιστοποιηθεί η κατακράτηση υγρών που προκαλούν τα στεροειδή.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) άτομα που ανήκουν στην Τρίτη Ηλικία (δηλαδή άνω των 65 ετών) βρίσκονται σε κίνδυνο για υποθρεψία, απώλεια βάρους και ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών (1).
Συμπτώματα όπως απώλεια όρεξης, δυσκοιλιότητα, πρόωρος κορεσμός και δυσκολία στη κατάποση, καθώς και συνοδά νοσήματα, όπως νόσος Parkinson, Alzheimer και άνοια επηρεάζουν την διατροφική κατάσταση των ηλικιωμένων (3,2,4).
Η χρήση υπερθερμιδικών και υπερπρωτεϊνικών σκευασμάτων εντερικής διατροφής συστήνεται για συμπληρωματική χορήγηση όταν δεν επαρκεί η κοινή διατροφή σε περιπτώσεις υποσιτισμού, σοβαρή νευρολογική δυσφαγία, ύστερα από κατάγματα ισχίου και ορθοπεδικά χειρουργεία και σε ανορεξία λόγω κατάθλιψης. Επίσης, υπερπρωτεϊνικά σκευάσματα συστήνονται για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης ελκών κατακλίσεων.
Βιβλιογραφία:
World Health Organization – www.who.int/nutrition/topics/ageing/en/index1.html
D. Volkert , Y.N. Berner, E. Berry, T. Cederholm, P. Coti Bertrand, A. Milne, J. Palmblad, St. Schneider, L. Sobotka, Z. Stanga, DGEM R. Lenzen-Grossimlinghaus, U. Krys, M. Pirlich, B. Herbst, T. Schu¨tz, W. Schro¨er, W. Weinrebe, J. Ockenga, H. Lochs “ESPEN guidelines on Enteral Nutrition: Geriatrics”, Clinical Nutrition (2006) 25, 330–360
Jamie M. Sheard1,2*, Susan Ash1, George D. Mellick3, Peter A. Silburn4, Graham K. Kerr1,2, “Malnutrition in a Sample of Community-Dwelling People with Parkinson’s Disease”, PLOS ONE | www.plosone.org, January 2013 | Volume 8 | Issue 1 | e53290
Dorothee Volkert a, *, Michael Chourdakis b, Gerd Faxen-Irving c, Thomas Frühwald d, Francesco Landi e, Merja H. Suominen f, Maurits Vandewoude g, Rainer Wirth a, h, St!ephane M. Schneider I, “ESPEN guidelines on nutrition in dementia”, Clinical Nutrition xxx (2015) 1e22
Η υποθρεψία κατά την προεγχειρητική περίοδο αποτελεί υψηλό παράγοντα κινδύνου για την μετεγχειρητική έκβαση ασθενών (1). Αρκετές μελέτες αποδεικνύουν ότι η προεγχειρητική και η μετεγχειρητική χορήγηση υπερθερμιδικών και υπερπρωτεϊνικών συμπληρωμάτων διατροφής απο το στόμα σε ασθενείς με κακή κατάσταση θρέψης θεωρείται επαρκής διατροφική παρέμβαση, καθώς οδηγεί στην επίτευξη της συνολικής διατροφικής πρόσληψης και στην μειωμένη παρουσία επιπλοκών μετά το χειρουργείο (1), (2), (3). Ειδικά σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση του ορθού και του πεπτικου συστήματος προτείνεται συμπληρωματική εντερική σίτιση (1), (3). Η ανοσοδιατροφή, δηλαδή η χορήγηση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, τα οποία στοχεύουν την ενίσχυση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος (όπως αργινίνη, γλουταμίνη και ω-3 λιπαρά οξέα) θεωρείται ιδιαίτερα ευεργετική κατά την περιεγχειρητική περίοδο(1), (3), (4).
Βιβλιογραφία:
1.CERANTOLA Y., GRASS F., CRISTAUDI A., DEMARTINES N., SCH¨AFER M., H¨UBNER M.,“PERIOPERATIVE NUTRITION IN ABDOMINAL SURGERY: RECOMMENDATIONS AND REALITY”, GASTROENTEROLOGY RESEARCH AND PRACTICE VOLUME 2011, ARTICLE ID 739347, 8 PAGES DOI:10.1155/2011/739347
2.NYGREN J., THACKER J., CARLI F., FEARON K.C.H., NORDERVAL S., LOBO D.N., LJUNGQVIST O., SOOP M., RAMIREZ J., «GUIDELINES FOR PERIOPERATIVE CARE IN ELECTIVE RECTAL/PELVIC SURGERY: ENHANCED RECOVERY AFTER SURGERY (ERAS_) SOCIETY RECOMMENDATIONS», CLINICAL NUTRITION 31 (2012) 801E816
3.GUSTAFSSON U.O., SCOTT M.J., SCHWENK W., DEMARTINES N., ROULIN D., FRANCIS N., MCNAUGHT C.E., MACFIE J., LIBERMAN A.S., SOOP M., HILL A., KENNEDY R.H., LOBO D.N., FEARON K., LJUNGQVIST O. « GUIDELINES FOR PERIOPERATIVE CARE IN ELECTIVE COLONIC SURGERY: ENHANCED RECOVERY AFTER SURGERY (ERAS_) SOCIETY RECOMMENDATIONS» CLINICAL NUTRITION 31 (2012) 783E800
4.ABUNNAJA S., ANDREA CUVIELLO A., SANCHEZ A.J., “ ENTERAL AND PARENTERAL NUTRITION IN THE PERIOPERATIVE PERIOD: STATE OF THE ART”, NUTRIENTS 2013, 5, 608-623; DOI:10.3390/NU5020608